Άδεια θηλασμού και φροντίδας του παιδιού. Μειωμένο Ωράριο.

Σύμφωνα με το άρθρο 6 της από 15.4.2002 ΕΓΣΣΕ, στη μητέρα παρέχεται δικαίωμα για τριάντα (30) μήνες να προσέρχεται αργότερα ή να αποχωρεί κατά 1 ώρα νωρίτερα από την εργασία της. Η έναρξη του μειωμένου αυτού ωραρίου αρχίζει μετά τη λήξη της άδειας λοχείας. 

Την άδεια αυτή εναλλακτικά δικαιούται και ο πατέρας εάν προσκομίσει βεβαίωση η μητέρα από τον εργοδότη της ότι δεν θα κάνει χρήση αυτής της άδειας (άρθρο 6 παρ. 2 της από 15.4.2002 ΕΓΣΣΕ). Η άδεια αυτή ισχύει με τους ίδιους όρους και για τους θετούς γονείς για παιδί μέχρι ηλικίας έξι (6) ετών (δηλαδή, όταν το παιδί συμπληρώσει το 6ο έτος της ηλικίας του ή από την ημέρα της υιοθεσίας να περάσουν 6 έτη).
Με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο (2) ώρες ημερησίως για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες και επί μία (1) ώρα για έξι (6) επιπλέον μήνες.
Το μειωμένο αυτό ωράριο είναι με αποδοχές, γιατί θεωρείται ως χρόνος εργασίας σύμφωνα με τη ΔΣΕ 103/1952 που κυρώθηκε με το άρθρο 5 του Ν 1302/1982 . 

Το δικαίωμα της μειωμένης απασχόλησης έχει και η άγαμη μητέρα ή και ο πατέρας με την προϋπόθεση ότι έχει προηγηθεί αναγνώριση του τέκνου από αυτόν, όπως και οι μητέρες που απασχολούνται με εκ περιτροπής απασχόληση (δηλ. 2 ή 3 κ.λπ. ημέρες την εβδομάδα) αλλά με πλήρες ωράριο (Εγγρ. 6698/12.5.2011 Υπουρ. Απασχ. και Κοιν. Ασφάλισης, ΔΕΝ 2011,1029). Συνεπώς, για όλους τους μερικώς απασχολούμενους μισθωτούς, με εξαίρεση τους ανωτέρω εκ περιτροπής, δεν έχουν εφαρμογή οι αναφερόμενες διατάξεις περί μειωμένου ωραρίου.

Εάν η εργαζόμενη κατά τη διάρκεια της μειωμένης απασχόλησης (κατά 1 ή 2 ώρες ημερησίως), σύμφωνα με τα ανωτέρω, λύσει τη σύμβαση εργασίας και συνεχίσει να εργάζεται σε άλλο εργοδότη και δεν έχει εξαντλήσει τις ώρες άδειας που δικαιούται, ούτε έχει παρέλθει το προβλεπόμενο χρονικό διάστημα, ο νέος εργοδότης υποχρεούται να συνεχίσει τη χορήγηση της υπόλοιπης άδειας με νέα συμφωνία για εφάπαξ ισόχρονη άδεια ή κατά μία (1) ώρα άδεια την ημέρα για το υπόλοιπο χρονικό διάστημα.
Το ανωτέρω δικαίωμα του μειωμένου ωραρίου το έχει και η γυναίκα η οποία θα εργαστεί για πρώτη φορά μετά από τη γέννηση του παιδιού της, το οποίο αρχίζει μετά τις 9 εβδομάδες από τον τοκετό και μέχρι τη συμπλήρωση 30 μηνών.

16.1 Ο ανωτέρω μειωμένος χρόνος απασχόλησης, έπειτα από συμφωνία εργοδότη και μισθωτού, μπορεί να περιοριστεί χρονικά και να χορηγηθεί εφ΄ άπαξ ή τμηματικά (άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ 24.5.2004). Δηλαδή ολόκληρος ο χρόνος που δικαιούται η μητέρα θα δοθεί με τη μορφή συνεχόμενης άδειας με αποδοχές είτε εφάπαξ είτε σε δόσεις (1, 2, 3 κ.λπ.) όπως θα συμφωνηθεί με τον εργοδότη αλλά εντός της χρονικής περιόδου που ισχύει το μειωμένο ωράριο (δηλ. των 30 μηνών).
Η συνολική (εφάπαξ) αυτή άδεια για τις γυναίκες ή άνδρες που απασχολούνται επί 5νθήμερο ανέρχεται σε 3,5 μήνες και για τους απασχολούμενους επί 6ήμερο σε 4,2 μήνες (ή εργάσιμες ημέρες έτους 312 μείον κανονική άδεια 26 ημέρες και υποχρεωτικές αργίες 6 = 280 ημέρες και 280 χ 2,5 = ώρες 700 : 8 ώρες = ημέρες 87,50 : 25 = 3,5 μήνες και 700 : 6,66 = ημέρες 105 : 25 = 4,2 μήνες).
16.2 Με το άρθρο 7 περίπ. Γ΄ της από 12.4.2006 ΕΓΣΣΕ προβλέπεται άδεια θηλασμού και στην περίπτωση απόκτησης παιδιού με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας. Στην περίπτωση αυτή το μειωμένο ωράριο δικαιούνται η γυναίκα που γέννησε και η αποκτώσα μητέρα.
16.3 Στο άρθρο 142 του Ν 3655/2008 (ΔΕΝ 2008,435) όπως ισχύει μετά τη διευκρίνιση από την παρ. 2 του άρθρου 36 του Ν 3996/2011 (ΔΕΝ 2011,1090 και 1526) προβλέπεται ότι, μόνο η μητέρα που έχει μικτή ασφάλιση στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ και εργάζεται με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης (δηλ. ολόκληρης) άδειας με αποδοχές που αντιστοιχεί στο συνολικό χρόνο του μειωμένου κατά μία (1) ώρα ημερήσιου ωραρίου απασχόλησης των τριάντα (30) μηνών (δηλ. 3,5 ή 4,2 μήνες, βλ. ανωτέρω παρ. 16.1), δικαιούται και πρόσθετη ειδική άδεια προστασίας μητρότητας έξι (6) μηνών.
Στην περίπτωση όμως, που η μητέρα μετά τη λήξη της άδειας λοχείας δικαιούται και την ετήσια κανονική άδεια, αλλά το χρονικό διάστημα που απομένει μέχρι την 31.12 δεν επαρκεί για να καλύψει τις ημέρες της άδειας, τότε και αυτή προηγείται της 6μηνης ειδικής άδειας.
Σημειώνεται ότι: Ενώ για το μειωμένο ωράριο (των 30 μηνών) προβλέπεται με ορισμένες προϋποθέσεις να κάνει εναλλακτικά χρήση και ο σύζυγος, για την ειδική αυτή άδεια δεν αναγνωρίζεται αντίστοιχο δικαίωμα.
Η ειδική αυτή 6μηνη άδεια είναι με αποδοχές τις οποίες υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη ο ΟΑΕΔ. Οι αποδοχές αυτές είναι ίσες με τον κατώτατο μηνιαίο μισθό που προβλέπει η εκάστοτε ΕΓΣΣΕ ο οποίος από 14.2.2012 είναι ευρώ 586,08 (ή 23,44 χ 25) και όχι με το κατώτατο ημερομίσθιο (26,18 χ 25), καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας (βλ. πιο κάτω 16.5 παραδείγματα).
Εάν η μητέρα δεν κάνει χρήση της ανωτέρω ισόχρονης (ολόκληρης) προς το μειωμένο ωράριο άδειας που προβλέπει η ΕΓΣΣΕ, δικαιούται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας (ίσως και της κανονικής άδειας) την ανωτέρω ειδική άδεια των έξι (6) μηνών και στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο που προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ του 1993. Σε αυτή την περίπτωση το μειωμένο ωράριο περιορίζεται σε 24 μήνες (30 - 6). Σχηματικά τα δικαιώματα της εργαζόμενης μητέρας ασκούνται εναλλακτικά, ως εξής:
Πρώτη εναλλακτική δυνατότητα:
• ΄Αδεια λοχείας.
• Κανονική άδεια (εάν ισχύουν τα ανωτέρω).
• 3,5 ή 4,2 μήνες άδεια με αποδοχές.
• 6 μήνες ειδική άδεια.
Δεύτερη εναλλακτική δυνατότητα:
• ΄Αδεια λοχείας.
• Κανονική άδεια (εάν ισχύουν τα ανωτέρω).
• 6 μήνες ειδική άδεια.
• Μειωμένο ωράριο.
Την ανωτέρω 6μηνη ειδική άδεια, σύμφωνα με το έγγρ. 59576/1147/6.10.08 του Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας (ΔΕΝ 2009 σελ. 1450) δεν τη δικαιούνται οι εργαζόμενες στις τράπεζες γιατί από τη ΣΣΕ ΟΤΟΕ-Τραπεζών η ανωτέρω διευκόλυνση είναι κατά πολύ ευνοϊκότερη και συνολικά αντιστοιχεί σε εννέα (9) μήνες, (2 ώρες την ημέρα για 2 χρόνια και από 1 ώρα την ημέρα για άλλα 2 χρόνια).
16.4 Σε περίπτωση απασχόλησης των γυναικών μέχρι και 4 ώρες ημερησίως ή μέχρι 13 ημέρες το μήνα, κατά τη διάρκεια του εξαμήνου που προηγείται της άδειας κυοφορίας (δηλ. των οκτώ εβδομάδων πριν τον τοκετό), το καταβαλλόμενο από τον ΟΑΕΔ ποσό μηνιαίων αποδοχών (ως ανωτέρω) καθορίζεται στο μισό.
16.5 Ο χρόνος της ειδικής 6μηνης άδειας προστασίας της μητρότητας θεωρείται χρόνος πραγματικής υπηρεσίας με όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας. Ασφαλιστικά λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας σε είδος και χρήμα του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης. Οι συνολικά προβλεπόμενες εισφορές 37,65% υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου παραπάνω ποσού, από το οποίο ο ΟΑΕΔ παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά του ασφαλισμένου 12,22% (ΙΚΑ 9,22% και ΕΤΕΑΜ 3%) και την αποδίδει στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη 21,43% (ΙΚΑ 18,43% και ΕΤΕΑΜ 3%) που βαρύνει τον Οργανισμό (άρθρο 36 παρ. 3 Ν 3996/2011 ). Οι γυναίκες κατά το ανωτέρω διάστημα δεν ασφαλίζονται στους κλάδους ασφάλισης ΟΑΕΔ, ΟΕΚ και ΕΕ, αλλά δεν τους παρέχεται και η δυνατότητα ασφάλισης στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, γιατί στην περίπτωση αυτή απαιτείται πραγματική απασχόληση σε εργασίες ή ειδικότητες που αναφέρονται ρητά στα εδάφια Α και Β του Κανονισμού (Εγκ. ΙΚΑ 20/6.3.2009 ΔΕΝ 2009,444).
Στις περιπτώσεις που πραγματοποιείται ασφάλιση, αυτή γίνεται με ΑΠΔ που συντάσσει και υποβάλλει ο ΟΑΕΔ στο ΙΚΑ, μέσω του οποίου η ασφαλισμένη ενημερώνεται με το τριμηνιαίο «Απόκομμα Ατομικού Λογαριασμού Ασφάλισης».
16.6. Συμπληρωματικά με όλα τα ανωτέρω σημειώνουμε ότι, με το άρθρο 15 του Ν 1483/1994 όπως ισχύει μετά την αντικατάσταση της παρ. 1 αυτού από την παρ. 1 του άρθρου 3 στον Ν 3996/2011 (ΔΕΝ 2011,1090), οι γυναίκες μετά τον τοκετό προστατεύονται κατά της απόλυσης για 18 μήνες. Η ανωτέρω προστασία δεν παρέχεται μόνο στις γυναίκες που είναι έγκυες ή λεχώνες αλλά και σ΄ εκείνες που θα προσληφθούν από άλλο (νέο) εργοδότη και δεν έχουν παρέλθει οι 18 μήνες από τον τοκετό και δεν εξετάζεται εάν αυτή εργαζόταν ή για πρώτη φορά εργάζεται.
Παραδείγματα
Από το επίδομα αδείας που δικαιούται η μισθωτός από τον εργοδότη πρέπει να αφαιρεθεί το ποσό που θα καταβληθεί από τον ΟΑΕΔ.
α) Επίδομα αδείας π.χ. 24.7.12 - 31.12.12 από ΟΑΕΔ οποίος λογίζει το 50% των ημερών της άδειας από την αρχή.
i) Μήνες 5 χ 2 χ 50% = 5 χ 23,44 = 117,20 €
ii) Ημέρες 24.7 - 31.7 23,44 χ 8/31 = €
6,05
123,25
Μείον κράτηση για ΙΚΑ 123,25 χ 12,22% = 15,06 €
Καθαρό ποσό 108,19 €
β) Δώρο Χριστουγέννων π.χ. 24.7.12 - 31.12.12 από ΟΑΕΔ
Ημέρες 161 : 9,5 = 16,95 ημερομίσθια ΔΧ
Ημερ/σθια 16,95 χ 23,44 = 397,31 €
Μείον κράτηση για ΙΚΑ 397,31 χ 12,22 = 48,55 €
Καθαρό ποσό 348,76 €
γ) Επίδομα αδείας από τον εργοδότη θα υπολογισθεί το ποσό που θα εδικαιούτο εάν δεν είχε κάνει χρήση της 6μηνης άδειας π.χ. 400,00 €
Μείον: Από τον ΟΑΕΔ ως άνω 123,25 € 276,75 €
Μείον: Κράτηση για ΙΚΑ 276,75 χ 16,5% = 45,66 €
Καθαρό ποσό 231,09 €
δ) Δώρο Χριστουγέννων 1.5 - 31.12.12 από τον εργοδότη η μισθωτός θα λάβει αυτό που προβλέπεται από τη νομοθεσία με βάση τον πραγματικό χρόνο απασχόλησής της και κανένας συμψηφισμός δεν θα γίνει με το ποσό που έχει λάβει από τον ΟΑΕΔ (ανωτέρω β).
16.6 Η μητέρα δικαιούται την ειδική 6μηνη άδεια έπειτα από αίτησή της στον εργοδότη, τον οποίο οφείλει να προειδοποιήσει εγγράφως ένα (1) μήνα πριν την έναρξη της άδειας αυτής.
Η εργαζόμενη δύναται, με αμετάκλητη αίτησή της, να κάνει χρήση του συνόλου ή τμήματος αυτής. Επίσης, η εργαζόμενη μπορεί να διακόψει την ειδική άδεια, κατόπιν έγγραφης συμφωνίας με τον εργοδότη. Στην περίπτωση αυτή, το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο.
16.7 Με τον ασφαλιστικό Νόμο 3655/2008 (ΔΕΝ 2008,435) στο άρθρο 141 αυτού προβλέπονται τα εξής:
α) Βάσει της παρ. 1 στις γυναίκες που απέκτησαν παιδί από 1.1.2000 και εφεξής αναγνωρίζεται, ως κατωτέρω, πλασματικός χρόνος ασφάλισης από όλα τα Ασφαλιστικά Ταμεία κύριας ασφάλισης.

- Ένα (1) χρόνο ή 300 ημέρες ασφάλισης για το πρώτο παιδί
- Δύο (2) χρόνια ή 600 ημέρες ασφάλισης για το δεύτερο παιδί και
- Δύο (2) χρόνια ή 600 ημέρες ασφάλισης για το τρίτο παιδί και όχι για το 4ο, 5ο κ.ο.κ. παιδί.
Επομένως, ο μέγιστος πλασματικός χρόνος που είναι επιτρεπτό να αναγνωριστεί, εξαρτάται μόνο από τον αριθμό των παιδιών που αποκτήθηκαν ή υιοθετήθηκαν από την 1.1.2000 και όχι από τον αριθμό των παιδιών της οικογένειας. Για τα υιοθετημένα παιδιά σημασία έχει η ημερομηνία αναγνώρισης και όχι η ημερομηνία γέννησής των. Π.χ. Ο γονέας που είχε 2 παιδιά μέχρι την 31.12.1999 και από 1.1.2000 απέκτησε ακόμη 4 παιδιά (ή συνολικά 6) το δικαίωμα αναγνώρισης πλασματικών ημερών ασφάλισης είναι 1.500 (300 + 600 + 600). Εάν όμως από 1.1.2000 αποκτούσε 2 παιδιά (ή συνολικά 4) τότε το δικαίωμα αναγνώρισης των πλασματικών ημερών ασφάλισης θα ήταν 900 (300 +600).
Αυτό το δικαίωμα της αναγνώρισης ασκείται μόνο κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης για πλήρη σύνταξη (άρα, δεν προσμετράται για τη συμπλήρωση των 37 χρόνων ή των 4.500 ή 3.500 ημερών ασφάλισης του ελάχιστου απαιτούμενου χρόνου για τη συνταξιοδότηση των μητέρων). Το δικαίωμα αυτό το έχει και ο πατέρας αν δεν το ασκήσει η μητέρα με τις προϋποθέσεις που προβλέπει το άρθρο αυτό.
Για την κατά τα ανωτέρω αναγνώριση δεν επιβαρύνονται οι γονείς (μητέρα ή πατέρας) με τις εισφορές αλλά οι αρμόδιοι φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης.
Διευκρινίζεται ότι, εφόσον από την ασφαλισμένη μητέρα δεν ασκηθεί το ανωτέρω δικαίωμα αναγνώρισης αυτό διατηρεί ο ασφαλισμένος πατέρας, είτε για τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση απαιτούμενου από τις ισχύουσες διατάξεις χρόνου ασφάλισης για χορήγηση πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος σε άνδρες ασφαλισμένους (εξαιρουμένων των περιπτώσεων που αποκλείονται για τις ασφαλισμένες μητέρες), είτε για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και δεν είναι επιτρεπτό το δικαίωμα αυτό να ασκηθεί εν μέρει και από τους δύο γονείς (φυσικούς ή θετούς). Π.χ. εάν η μητέρα που απέκτησε δύο (2) τέκνα από την 1.1.2000 και μετά επιθυμεί να αναγνωρίσει πλασματικό χρόνο ασφάλισης για ένα (1) τέκνο (300 ημέρες) και μόνο για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης που θα λάβει, δεν είναι επιτρεπτό να ασκήσει το δικαίωμα αναγνώρισης ο πατέρας για το δεύτερο τέκνο ή για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
Κατόπιν των ανωτέρω η άσκηση του δικαιώματος (ολική ή μερική) εξαντλείται μόνο στο πρόσωπο που πρώτο υποβάλλει το σχετικό αίτημα (μητέρα ή πατέρας). (Για περισσότερη ανάλυση βλ. στην Εγκ. ΙΚΑ Σ40/38/26.6.4.2009 στο τεύχος του μηνός Μαΐου 2009 σελ. 581).
β) Οι εισφορές του κλάδου της κύριας σύνταξης με τις οποίες βαρύνονται οι εργαζόμενες γυναίκες μειώνονται στο 50% κατά το δωδεκάμηνο (12) απασχόλησης που ακολουθεί το μήνα του τοκετού. Σε περίπτωση λήψης επιδόματος λοχείας, η ανωτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών του κλάδου κύριας σύνταξης ισχύει κατά το δωδεκάμηνο (12) που έπεται της λήξης της επιδότησης λόγω λοχείας.

ΠΗΓΗ: www.dikaiologitika.gr